giovedì 10 gennaio 2019


S'ànima e su sentidu: dae su pensu a s'identidade

S'idea chi sas famìlias in ue b'at mescamente piseddos e piseddas, si depent a malagana italianizare in sa faeddada no est de seguru unu pensu chi, oe chi est oe, pertocat su modu de la bìdere de medas. Difatis, como prus de sos tempos colados, cun sa chistione de su bilinguismu amus cumpresu chi est de importu mannu a ischire a faeddare, giai dae creaduras, duas limbas, chi siant ambas ufitziales o chi siat una ufitziale e s'àtera de minoria comente est su sardu, ca, est istadu cun amprària dimustradu dae istùdios iscientifìcos fatos dae s'Universidade de Edimburgo, chi a chistionare dae minores duos idiomas agiuat sos piseddos a imparare coitende sas àteras limbas istràngias e a los fàghere crèschere prus abbistos de cussos chi de faeddada nde allegant una ebbia. Tzertu, si su sardu fiat istadu impreadu finas in sas iscolas comente limba riconnota cantu s'italianu, oe istaiamus pensadu a metodologias noas pro la megiorare e pro la fàghere istudiare e imparare a sos istràngios chi benint in Sardigna a traballare, a istudiare, a s'ispassiare, a bistare. Una die, fortzis, nch'amus a lòmpere finas a fàghere custu, ma su chi bos chèrgio nàrrere oe est chi sa galania de sa limba nostra est dada, eja, dae totu sas particularidades e isfumaduras chi ogni variante at, ma mescamente dae su coro e dae s'ànima chi ogni pessone, manna o minore chi siat, bi ponet a allegare, a imbentare, a ispantare: in cada bidda si podet e podimus ascurtare faeddos, dìcios, frasias idiomàticas chi ant unu significu pretzisu pròpiu ca sunt parte de s'identidade de cussa bidda e de cussa manera de lu chistionare su sardu e, non mancat s'iscuta, de intèndere a dae intro de nois una tremula chi nos caentat, però, su sàmbene: acò! Custa est s'ànima. Sa matessi ànima chi, leghende sa Nuova Sardegna de oe, s'agatat in duos artìculos chi pròpiu de limba sarda chistionat: unu est ligadu a sa bidda de Macumere in ue sos pitzinneddos de 7 annos de s'iscola elementare Santa Maria ant partetzipadu a su cuncursu “Iscrie una lìtera a sos Tres Res” organizadu pro sa de bintisete bias, dae Papiros de Nùgoro. Narat una maistra, cuntenta meda ca est istadu premiadu su traballu de sos iscolanos suos, chi si sos pitzinnos benit ispronados e motivados siat in domo chi in iscola semper e cun passèntzia, sunt bonos a espressare pensos e sentidos siat in italianu che in sardu. Pro ite pròpiu su bilinguismu depet èssere e est unu balore annantu subra de su cale triballare cun impignu e daidura. E chie de seguru custu balore annantu lu bogat a pìgiu onni annu est Pedru Delogu, orunesu,veterinàriu in pensione, chi s'ispassiat a iscrìere versos in limba e a los presentare a sos cuncursos chi benint fatos in Otieri, Tinicola, Silanus, Teti, Orane, Luvula, Ossi, Tièsi. De cust'òmine riguardosu cantu balente nos faeddat su de duos artìculos de sa Nuova. Tziu Pedru in su 2017 ebbia nch'at bintu duos primos prèmios ( su de Luvula e su de Tinicole); at àpidu su de duos postos in Tinicole e su de tres in Otieri e duos reconnoschimentos in Berchidda. Isse sa limba l'espressat in rimas, la faghet intèndere colende in sas venas... E tando ite nàrrere galu? Chi su sardu lu podes pigare e furriare comentes cheres, faeddare in milli maneras, iscrìere comente pensas e non comente depet èssere, semper a in cue torramus: sa limba de sos giàjos est sa sienda prus manna chi su coro de sos Sardos at e sa prenda chi ogni die nos ammentat chi semus meda de prus de su chi sos istràngios pensant: semus conca, sentidu e identidade.

S'operadora
Immacolata Salis

Nessun commento:

Posta un commento