Una
pregadoria a Nostra Segnora pro su printzìpiu de s'annu.
Meda
sunt sas siendas documentales chi si imbenint in s'Archìviu de
Istadu de Nùgoro: oe bos cherimus contare de una prenda chi est
remunida in sos protocollos de su notàriu Soru. Semus faeddende de
una carta isorta iscrita in su 1745 inue in un'oru de su pabilu
(verso) s'agatat una pregadoria iscrita in limba sarda,
dedicada a Nostra Segnora. Sa pessone chi l'at fata si bortat a sa
Vìrgine, cr͓amànde·la Reina de sos ànghelos, Mama de gràtzia,
Funtana de misericòrdia e Refùgiu de sos disamparados, ùnicu
consolu de sa gente chi in Issa si confidat. S'oratzione est mutida
"oferimentu" (oferessimentu) ca oferret a sa Vìrgine unas
cantas pregadorias: 5 Babbos nostros e 5 Aves marias pro sas 5 piagas
de Gesùs, e pro sos dolores de Maria, 10 Aves marias pro sas 10
virtudes evangèlicas de Nostra Segnora. Non connoschimus su proite
custa pregadoria, gai intima e privada, siat istada posta in forma
iscrita, forsis pro ammentare sas paràulas de s'oratzione, galana e
rica de metàforas.
Oferim(en)tu
O
Reyna de sos Angelos Maria mama de gracia, / funtana de misericordia
Refugiu de sos desem/parados, unicu consolu et amparu, de cuddos qui
in / bois confidan. Nois sateros [sic] cun coro contrictu / et
humiliadu bos oferimus custos quimbe Pater / noster, et quimbe Ave
Marias, in memoria de / cuddas quimbe piagas, de su Salvadore nostru
et / figiu vostru, et quimbe principales dolores / vostros: et sas
ateras degue Ave Marias pro cuddas / degue exelenti(ssi)mas virtudes,
in sas cales bos exercisestis
in custu mundu et valle de lagrimas / bos suplicamus soberana
Señora nos alcancedes / de su benedictu figiu vostru sos fructos de
sa pasi/one sua, et su exerciciu de cusas virtudes vostras /
proquisende in sa imitatione de issos fideles / compaños, in sa
terra bos merescamus gosare / in sos eternos descansos de sa gloria.
Amen.
Una
curiosidade de importu est chi a s'ateru chirru de su matessi pabilu (recto)
agatamus sas "Règulas pro connòschere a cale ora pigat su sole
e cantas oras tenet su die e sa note", iscritas in limba
castilliana. Sa presèntzia -a su matessi tempus- de custa
ispètzie de calendàriu cun una pregadoria a Nostra Segnora si
podet forsis ispiegare cun sa prima festa mariana de s'annu, chi
tzelebrat a Maria comente sa Santìssima Mama de Deus (Theotókos, in limba greca) in sa prima die de ghennàrgiu, festada a s'otava
de Pasca Nadale, oto dies a poi de sa Nàschida de Gesùs.
In antis s'òmine faghiat istùdios pro mesurare su
tempus: preideros, astrònomos, òmines de cultura abaidaiant su
chelu, sas istellas, s'alternàntzia intra sa die e sa note e su
tziclu de sas istagones; nde faghiant dae poi tàulas e tabellas pro
cumprèndere su colare de su tempus e pro pònnere e assentare sos
eventos umanos. Oe sos modos antigos de mesurare su tempus benint
istudiados dae sa Cronologia e dae sa Cronografia,
iscièntzias ausiliàrias de s'istòria.
E
puru chie at iscritu s'antigu calendàriu arribbadu in s'Archìviu de
Istadu ischiat mesurare su tempus e sos modos de su colare de sas
dies, annotende mese pro mese in sa prima colunna s'ora de
s'arvèschida, in sa segunda s'ora de s'intrada de su sole, in sa
tertza sas oras de sa die e in s'ultima sas oras de sa note
(antigamente pro die si intendiat su tempus in ue su sole fiat in
s'orizonte, est a nàrrere sas oras de lughe).
Est
pretzisu ammentare chi sa presèntzia de calendàrios e lunàrios
(custos ùltimos signant sas fases de sa luna) at acumpagnadu semper
sa vida fitiana de sa zente, siat de chie biviat in tzitade, siat de chie
traballaiat in sa campagna. In sos annos passados si podiant galu
bìdere massàjos e pastores chi in custu tempus de su comintzu de
s'annu comporaiant su "Tzaravàgliu" e su "Barbanera",
antigos calendàrios imprentados, inue si b'agataiant sa partitzione
de sas chidas, de sos meses, de sas lunas, ma fintzas contos,
cunsìgios pro su laore e pro sa salude, dìcios; custos calendàrios
non lassaiant mai nen sa bertula, nen sa busciaca e nemmancu sa
pinneta, sighinde die pro die sas fainas de sos giajos nostros.
(AS-NU,
Atti notarili, Originali, notaio Soru)
Nessun commento:
Posta un commento