Pabiros fitianos

Pirella. Orìgine e pigada de una famìlia feudale

Su nugoresu Barore Pinna at publicadu unu istùdiu subra s’istòria de una parentia chi at sas raighinas in su seculu su de XVI.

de Alessandro Mele – Dae “La Nuova Sardegna” de su 3 austu 2018

Tradutzione lìbera a incuru de su responsàbile de s'Isportellu Linguìsticu

“I Pirella. Origine e ascesa di una famiglia della Nuoro feudale” est su titulu de unu libru iscritu dae su nugoresu Barore Pinna e publicadu dae s’editore 13Lab. S’autore, dutore de chircas in Iscièntzias ambientales e ingigneria, est bursista in s’ateneu de Casteddu. S’interessu pro custa familia feudale est comintzadu a partire dae sos nùmenes iscritos in sa pedra dedicatòria de sa crèsia de Nostra Sennora de Monte Nero (de su 1608) chi si agatat subra su monte Ortobene. S’aventura de custu giòvanu comintzat in su 2015 cando at iscobertu sos pabiros de sos atos protzessuales de sa causa Pirella-Manca (remunidos intro s’Archìviu Istòricu Natzionale de Madrid) e a pustis est sighida in chircas fatas in àteros importantes archìvios natzionales e de s’èsteru.

Su libru est partzidu in tres cantos: in sa prima parte est contadu su protzessu chi in s’istiu de s’annu 1612 bideit in gherra sos frades Ànghelu Pirella Satta e Giuanne Ànghelu Pirella Satta contra Giuanne Istèvene Manca; su protzessu, fatu in Tàtari, est ricu de datos e informatziones subra sa sotziedade de Nùgoro, chi tando fit una bidda a intro de su marchesadu de Orane. Sa segunda parte cuntenet meda biografias de esponentes familiares de sos Pirella, comente Giròmine, grande afarista chi aiat àpidu - dae sas autoridades règias - su privilègiu de su trasportu de su nie dae su Gennargentu a Casteddu. Àteru pessonàgiu nòdidu fiat istadu padre Bonaventura de Sardigna, missionàriu caputzinu in Congo, autore de su primu ditzionàriu in limba “Kikongo” (una limba “bantu” faeddada dae sa populatzione congolesa) o galu Giuanne Maria Marchi Pirella, giùdighe de sa Reale Udièntzia e cummissàriu istraordinàriu in su tempus de sa peste in sa mesania de su 1600. S’ùltima parte est relativa a sa genealogia de sos Pirellas sighida dae su Seschentos a s’Otighentos cun d’una apènditze documentària fata subra una parte de sa chentina de pabiros chircados in sos archìvios. S’istùdiu de Pinna (autore fintzas de sa pàgina Facebook “Nùgoro. Eris e Oje”) contribuit a artziare sas connoschèntzias subra de sa tzitade, logu de una tzerta importàntzia giai in s’epoca feudale ispagnola. 

Bae a Facebook 

__________________________________________________________

Sas audioghias de sos murales de Orgòsolo fintzas in limba sarda logudoresa

 Artìculu dae “La Nuova Sardegna” de su 2 trìulas 2018

Tradutzione lìbera a incuru de su responsàbile de s'Isportellu Linguìsticu

Si arrichint de una limba noa sas audioghias de su servìtziu ScopriOrgosolo, ca in prus a s’italianu, a su tedescu, a s’inglesu, a su frantzesu, a s’ispagnolu e a sa limba russa dae como a in antis si podent aiscultare sas ispiegatziones fintzas in limba sarda (in sa variedade logudoresa). Su servìtziu est dadu dae su “Infopoint” in sa pratza Caduti in Guerra (in Orgòsolo) dae s’esperta in benes culturales Mìriam Corrias. S’intentzione est de dare unu contributu a sa valoritzazione de sa limba sarda: dae duos annos como at ammaniadu sas audioghias in prus limbas pro podere permìtere a sos tantos visitadores chi andant a Orgòsolo de connòschere s’istòria de sa bidda e su veru significadu de sos murales chi in sos annos sunt istados mèdios de lota, protesta e denùntzia.
Inoghe sunt pintadas non solu sas istòrias de sas peleas de sos orgolesos, ma fintzas sos bisos e sas gherras de totu sos pòpulos de su mundu. Acanta a s’istòria sarda bi sunt rapresentadas– pro esempiu – sas peleas de sa Revolutzione frantzesa, de su corfu de istadu de su Cile de su 1973, de sa protesta cinesa de Tienanmen, de s’atentadu a sas turres de New York e àteros fatos. Cust’annu, narat Miriam Corrias, ispinta dae s’amore pro sa terra mia e pro sas mias raighinas apo detzisu de fàghere sas ghias in limba logudoresa, sa limba de sos poetas e de sos iscritores. Su trabàgliu de tradutzione est bistadu ammaniadu a incuru de Maria Sale de Tzaramonte, poetessa e iscritora in limba sarda, chi at bìnchidu meda prèmios e riconnoschèntzias in cuncursos de poesia, intre sos cales ammentamus su premiu Tzitade de Utieri e su prèmiu Michelànghelu Pira.

Bae a su link