lunedì 24 giugno 2019

Ghias turìsticas: libros pro biagiare


Nùgoro in sa ghia turìstica de Pedru Ghiani Moi…

Làmpadas: tempus de istiu, tempus de vacàntzia, tempus de biagiadores chi como a s’ispissu impreant sos telèfonos tzellulares cun mapas e cun aplicatziones, chi faedant de sos logos chi si cherent bisitare, giassos web prenos de datos e informatziones. Ma fintzas a pagu tempus faghet, fiat una cosa normale su de àere una ghia de pabiru de lèghere, annotare, istudiare, mèdiu ùtile pro cunfruntare istradas e camineras. In sa biblioteca de s’Archìviu de Istadu de Nùgoro podimus imbènnere unas cantas de custas ghias, comente una iscrita dae Pietro Ghiani Moi, intitulada “Sardegna d’oggi” (editore La Poliedrica, 1955). Custa ghia at àpidu unas cantas imprentas, a su puntu chi nde podimus imbènnere editziones fintzas in sos annos Sessanta de su Noighentos. S’autore nos narat a bellu de totu sas meravillas chi si podent connòschere in Nùgoro e in sa Provìntzia sua: in cussos annos pro arrivare in tzitade bi cheriant, dae Olbia, a su mancu tres oras mentras dae Casteddu si nde poniant 4 de oras. Sa tzitade in sos annos fiat creschende: 22 mìgia pessones (dae su tzensimentu fatu in s’annu 1961), novos isvilupos urbanìsticos (domos e palatos fraigados a nou fiant creschende in sa zona chi dae su “Quadrivio” nche andaiat a “Istiritta”), albergos, ufìtzios e sa noa istatzione de sos trenos. Ma sa parte prus caraterìstica, segundu su chi narat Ghiani Moi, fiat sa zona posta intre sa Catedrale de Santa Maria e sa costa de Santu Nofre: bellos viales froridos, cun arbores, panoramas meravilliosos cun sa badde de Ulìana a s’ala de su Monte Ortobene faghiant de custa zona una de sas prendas de sa tzitade. Sa ghia narat puru chi, dae in cue a pagu tempus, deviat abèrrere su Museu nou de su costùmene chi deviat testimonzare s’istòria de sas traditziones sardas pro su tempus benidore. Una bìsìta andat puru fata in s’antigu bighinadu de Santu Pedru in ue sunt bìvidos sos mannos de sa literadura e de sa cultura isolana: Gràtzia Deledda, Bustianu Satta, Frantziscu Ciusa. Dae poi benit cussigiada sa bìsita a s’Ortobene (Su “Monte” pro sos nugoresos), cun s’istatua de su Redentore e s’albergo nou de s’ESIT, (Ente sardu pro sas indùstrias turìsticas) chi, abertu in cussos tempos, at a èssere tancadu in sos annos Setanta. Sa ghia ammentat totu sas biddas e sos chìrrios chi si podent bìdere dae Nùgoro: dae sas terras de sa Planàrgia a sas tzitadinas de Cuglìeri e de Bosa, colende pro Macumere e pro sas biddas de su Màrghine, falende·nche poi in sas Barbàgias o in sas terras de s’Ogliastra. Abbaidamus oe custu libru comente unu frutu de s’època in ue est bistadu iscritu, nàschidu dae sa gana e sa netzessidade de abbèrrere sa Sardigna a currentes noas de biagiadores, chi, a pagu a pagu, iscoberiant cust’ìsola forsis tropu pagu connota.


Su Monte Ortobene no est solu unu Monte sacru, ne unu monte nòdidu solu pro sas virtudes de sos poetas e de sos iscritores, ma est finas unu parcu naturale in ue s’òmine est intradu sena lu ofèndere, pro nde fàghere finas unu logu de ispàssiu e de bìsitas. Dae tempus in medas ant fraigadu sas domos issoro in pitzu a sas arturas de su buscu birde.

 Il Monte Ortobene non è però solo un Monte Sacro, né un monte celebre per virtù di poeti o di scrittori, ma anche un grande parco naturale ove l’uomo si è inserito, senza profanarlo, per farne anche un luogo di amene gite e di deliziosa villeggiatura. Già da tempo numerosi vi hanno impiantato le loro numerose villette che punteggiano le alture del verde bosco…





Sa costa de Santu Nofre (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu) 



Sa crèsia de "Sa Soltidine" (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu)  


Bida de sa tzitade (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu)   

Nessun commento:

Posta un commento