Nùgoro in sa ghia
turìstica de Pedru Ghiani Moi…
Làmpadas: tempus de istiu, tempus
de vacàntzia, tempus de biagiadores chi como a s’ispissu impreant sos telèfonos
tzellulares cun mapas e cun aplicatziones, chi faedant de sos logos chi si
cherent bisitare, giassos web prenos de datos e informatziones. Ma fintzas a pagu
tempus faghet, fiat una cosa normale su de àere una ghia de pabiru de lèghere,
annotare, istudiare, mèdiu ùtile pro cunfruntare istradas e camineras. In sa
biblioteca de s’Archìviu de Istadu de Nùgoro podimus imbènnere unas cantas de
custas ghias, comente una iscrita dae Pietro Ghiani Moi, intitulada “Sardegna
d’oggi” (editore La Poliedrica, 1955). Custa ghia at àpidu unas cantas
imprentas, a su puntu chi nde podimus imbènnere editziones fintzas in sos annos
Sessanta de su Noighentos. S’autore nos narat a bellu de totu sas meravillas chi
si podent connòschere in Nùgoro e in sa Provìntzia sua: in cussos annos pro
arrivare in tzitade bi cheriant, dae Olbia, a su mancu tres oras mentras dae
Casteddu si nde poniant 4 de oras. Sa tzitade in sos annos fiat creschende: 22
mìgia pessones (dae su tzensimentu fatu in s’annu 1961), novos isvilupos urbanìsticos
(domos e palatos fraigados a nou fiant creschende in sa zona chi dae su “Quadrivio”
nche andaiat a “Istiritta”), albergos, ufìtzios e sa noa istatzione de sos
trenos. Ma sa parte prus caraterìstica, segundu su chi narat Ghiani Moi, fiat
sa zona posta intre sa Catedrale de Santa Maria e sa costa de Santu Nofre:
bellos viales froridos, cun arbores, panoramas meravilliosos cun sa badde de
Ulìana a s’ala de su Monte Ortobene faghiant de custa zona una de sas prendas
de sa tzitade. Sa ghia narat puru chi, dae in cue a pagu tempus, deviat abèrrere
su Museu nou de su costùmene chi deviat testimonzare s’istòria de sas
traditziones sardas pro su tempus benidore. Una bìsìta andat puru fata in
s’antigu bighinadu de Santu Pedru in ue sunt bìvidos sos mannos de sa
literadura e de sa cultura isolana: Gràtzia Deledda, Bustianu Satta, Frantziscu
Ciusa. Dae poi benit cussigiada sa bìsita a s’Ortobene (Su “Monte” pro sos
nugoresos), cun s’istatua de su Redentore e s’albergo nou de s’ESIT, (Ente
sardu pro sas indùstrias turìsticas) chi, abertu in cussos tempos, at a èssere
tancadu in sos annos Setanta. Sa ghia ammentat totu sas biddas e sos chìrrios
chi si podent bìdere dae Nùgoro: dae sas terras de sa Planàrgia a sas
tzitadinas de Cuglìeri e de Bosa, colende pro Macumere e pro sas biddas de su
Màrghine, falende·nche poi in sas Barbàgias o in sas terras de s’Ogliastra.
Abbaidamus oe custu libru comente unu frutu de s’època in ue est bistadu
iscritu, nàschidu dae sa gana e sa netzessidade de abbèrrere sa Sardigna a
currentes noas de biagiadores, chi, a pagu a pagu, iscoberiant cust’ìsola
forsis tropu pagu connota.
Su Monte Ortobene no est solu unu Monte sacru, ne unu monte nòdidu solu
pro sas virtudes de sos poetas e de sos iscritores, ma est finas unu parcu
naturale in ue s’òmine est intradu sena lu ofèndere, pro nde fàghere finas unu
logu de ispàssiu e de bìsitas. Dae tempus in medas ant fraigadu sas domos
issoro in pitzu a sas arturas de su buscu birde.
Il Monte Ortobene non è però
solo un Monte Sacro, né un monte celebre per virtù di poeti o di scrittori, ma
anche un grande parco naturale ove l’uomo si è inserito, senza profanarlo, per
farne anche un luogo di amene gite e di deliziosa villeggiatura. Già da tempo
numerosi vi hanno impiantato le loro numerose villette che punteggiano le
alture del verde bosco…
|
Sa costa de Santu Nofre (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu) | |
|
|
Sa crèsia de "Sa Soltidine" (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu) | | |
|
Bida de sa tzitade (P. Ghiani Moi, Sardegna d'oggi, Roma, 1961 - Biblioteca As-Nu) | | | |
|
Nessun commento:
Posta un commento