venerdì 21 dicembre 2018

Istòria de Sardigna e de limba



Frontespìtziu de s'editzione de Besta de su Liber Iudicum Turritanorum (Palermo, 1906) 



Medas sunt sos libros chi nos colant in manos in s'Archìviu de Istadu de Nùgoro, e, tocat de bi andare semper pro iscobèrrere iscutas de s'istòria nostra chi mai nos ant contadu e, forsis, mai amus pensadu mancu de istudiare. Pròpiu in su Fundu Pinna de s'Archìviu, nche nd'amus agatadu unu de custos libricheddos, intituladu Liber Iudicum Turritanorum con altri documenti logudoresi, chi est istadu iscritu dae Enrico Besta e publicadu dae sa tipografia The New York de Palermo in su 1906. Comente Besta matessi iscriet in sa prefatzione, su libritu est una cronaca, curtza eja, ma de gabbale, de su doighèsimu sèculu chi faeddat de sos Giughes de Turres, de sa famìlia issoro e de sos eventos polìticos chi ant bidu sos erederesis pigare a su tronu turritanu dae su 1065 a su 1259, annu de sa morte de Adelàsia, muzere de Enzo de Hohenstaufen fìgiu de s'imperadore Federico II.
Pro nd'iscrìere custa cranoca, su Besta a leadu documentos e pabilos dae s'Archìviu de Istadu de Torinu, in ue est collida puru sa còpia de su manuscritu de su Liber de su XVII sèculu, de sa cale non s'ischit però chie l'apat cumprida; forsis, comente inditat Besta etotu, fiat unu prade. S'imporàntzia de custu libritu est dada, de seguru, siat dae sa variante de sardu chi est istada impreada pro l'iscrìere, su logudoresu, a sa cale s'azunghent unas cantas paràulas in castillianu, siat dae sa costrutzione noa de sos arrampos sardos medioevales e dae su chi pertocat una trata psicològica de unas cantas pessones de importu mannu chi ant fatu manna sa Sardigna in cussu perìodu istòricu, comente su giughe Gonàriu II de Lacon-Gunale chi at cumandadu dae su 1124-27 e chi at fatu una gherra manna manna pro bochìere sos nemigos e sos ribales de Putumajore. In su 1154 si nch'est andadu a Clairvaux in ue est mortu e in ue galu est beneradu comente Biadu.
Leadu dae su Fundu Pinna, Miscellanea A 41-62

S'operadora Immacolata Salis





Nessun commento:

Posta un commento